کد مطلب:26846 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:16

گنجینه پرسمان » اديان و مکاتب

برخي مي گويند دين از سياست جدا است، آيا مراد از سياست، دورويي و تزوير است يا چيز ديگر؟

سياست واژه اي عربي است كه ريشة آن السوس به معناي رياست به معناي خلق و خو مي باشد. (1) بنا به تعريف اهل لغت السياسة القيام علي الشيء بما يصلحه؛(2) سياست، اقدام و انجام چيزي طبق مصلحت است.

اگر به حاكم و زمامدار، در سياستمدار گفته مي شود، از آن رو است كه در امور اجتماعي و عمومي تودة مردم، به مصلحت انديشي و تدبير و اقدام مي پردازد.(3)

سياست بدين معنا كه حاكم اسلام به تدبير امور اجتماعي و زندگي مردم بپردازد و امنيت و عدالت را برقرار نمايد، از ضروريات است؛ زيرا تشكيل جامعة آرماني و برقراري عدالت و امنيت، لازمة زندگي اجتماعي است، از اين رو در طول تاريخ، جوامع حكومت داشته اند، اگر چه ساختار و نحوه حكومت ها متفاوت بوده است.

در آموزه هاي اسلامي نيز بر اين نوع سياست تأكيد شده و از ضروريات شناخته شده است، تا آنجا كه امام علي (ع) از امامت به عنوان نظام امت ياد كرد: الامامة نظاماً للامّة و الطاعة تعظيماّ للامة.(4)

معصومان (ع) نيز درصدد تشكيل حكومت بوده و پيامبر (ص) و امام علي (ع) تشكيل حكومت دادند. امام خميني (ره) فرمود: سنت و روية پيغمبر اكر (ص) دليل بر لزوم تشكيل حكومت است، زيرا اوًلاً تشكيل حكومت داد و به اجراي قوانين و برقراري نظامات اسلام پرداخته ، به اداره جامعه برخاسته است...

ثانياً پس از خود به فرمان خدا تعيين حاكم كرده، تعيين حاكم بدين معنا است كه حكومت پس از رحلت رسول اكرم (ص) نيز لازم است.(5)

متأسفانه حكومت و سياست در طول تاريخ از معناي واقعي خود دچار تحريف شده است.

هرگاه از سياست استفاده مي شود، تزوير و خدعه و نيرنگ به اذهان مردم تبادر مي كند.! سياستي كه به معناي خدعه و نيرنگ است، نه تنها دين با آن رابطه ندارد، بلكه با آن در تضاد و تقابل مي باشد.

انديشوراني مانند امام راحل كه رابطه دين و سياست را مطرح كرده اند، نخست سياست را به سياست مشروع و غير مشروع تقسيم نموده اند. از سياست غير مشروع به عنوان سياست شيطاني ياد كرده و باور دارند كه دين با سياست غير مشروع رابطه ندارد.

آنچه كه در طول تاريخ، حاكمان ستمگر از آن بهره گرفته اند، سياست غير مشروع بوده است.

انبيا و رهبران الهي هيچ گاه از سياست غير مشروع بهره نگرفته اند. به سبب عدم بهره گيري بزرگان دين از سياست غير مشروع بود كه برخي تصور كردند معاويه از امام علي (ع) سياستمدار تر است ! در برابر چنين نگرشي امام علي (ع) فرمود: و لولا كراهية الغدر لكنت من أدهي الناس و لفكّه يغدر و يفجر؛ (6) اگر حيله و نيرنگ ناپسند نبود، من از همة انسان ها در زيركي برتر بودم، اما معاويه نيرنگ مي زند و فساد مي كند و اين سياست نيست.

بنابراين ، سياست، معناي مثبت دارد كه اداره امور اجتماعي انسان ها است اما مانند بسياري از كلمات و واژه ها ، از آن معناي نادرستي برداشت مي شود، به همين خاطر به نيرنگ و فريب و به هر وسيله حكومت كردن، سياستمداري گفته مي شود! اين نحوه تفكر نه متعلق به زمان حاضر، بلكه به زمان حضرت علي (ع) و شايد پيش تر از آن مي رسد، حتي ياران حضرت علي (ع) با اين تفكر و خيال به امام اعتراض مي كردند و مي گفتند كه معاويه از تو سياستمدار تر است. حضرت معناي سياست و تفاوت آن با نيرنگ را ارائه فرمود.

پي نوشت ها :

1 - دانشنامه امام علي (ع) ج6، ص 12.

2 - لسان العرب، ج6، ص 107.

3 - مجمع البحرين، ج4، ص 78 به بعد.

4 - نهج البلاغه، خطبه 40.

5 - ولايت فقيه، ص 25.

6 - نهج البلاغه موضوعي ، دشتي، ج3، ص 325؛ مرتضي مطهري ، سيري در سيرة ائمه اطهار (ع) ص 28 - 29.